Jaki układ technologiczny magazynu wybrać? Przegląd wariantów

W świecie logistyki, gdzie liczy się każda sekunda, dobrze zaprojektowany magazyn staje się prawdziwym sercem firmy. Jednak aby działał sprawnie i bez zbędnych przestojów, ważne jest nie tylko nowoczesne wyposażenie czy odpowiedni system zarządzania — wszystko zaczyna się od właściwego układu technologicznego.

To właśnie rozplanowanie stref składowania, korytarzy transportowych i stanowisk operacyjnych decyduje o tym, czy Twój magazyn będzie miejscem pełnym chaosu, czy wzorem efektywności i organizacji. Odpowiedni wybór układu wpływa bezpośrednio na szybkość operacji, bezpieczeństwo pracy, a także na Twoje wyniki finansowe.

W tym artykule przyjrzymy się najważniejszym rodzajom układów technologicznych, omówimy ich mocne i słabe strony oraz pokażemy, dlaczego już na etapie projektowania hali warto współpracować z ekspertami.

Skoro o ekspertach mowa, warto przypomnieć, że zespół Łukasiuk nie tylko projektuje i montuje efektywne i wielosezonowe hale magazynowe, ale również pomaga w dostosowaniu układu technologicznego, tak aby magazyn był w pełni funkcjonalny.

Jako doświadczony wykonawca hal magazynowych, wiemy że wybór odpowiedniego układu technologicznego magazynu to klucz do osiągnięcia wysokiej wydajności, optymalizacji przestrzeni oraz minimalizacji kosztów operacyjnych. Każdy rodzaj układu ma swoją specyfikę i sprawdzi się w innych warunkach – od małych magazynów o niewielkiej rotacji towarów, po ogromne centra dystrybucyjne obsługujące tysiące przesyłek dziennie.

Przed podjęciem decyzji warto dobrze poznać dostępne warianty oraz zrozumieć ich mocne i słabe strony. Właściwy układ nie tylko ułatwia codzienną pracę magazynierów, ale także pozwala lepiej wykorzystać potencjał inwestycji w infrastrukturę magazynową.

Przyjrzyjmy się więc najpopularniejszym rozwiązaniom i zastanówmy, które z nich najlepiej odpowiadają różnym modelom działalności.

Układ rzędowy polega na rozmieszczeniu towarów w równoległych rzędach regałów, między którymi prowadzone są główne korytarze transportowe. To rozwiązanie cechuje się prostą organizacją przestrzeni i intuicyjną nawigacją, co jest dużym atutem szczególnie w magazynach o dużej liczbie operatorów i zmieniającym się składzie zespołu. Jak twierdzą nasi specjaliści dzięki swojej prostocie układ ten jest łatwy do rozbudowy i modernizacji wraz z rozwojem działalności.

Niech prostota tego rozwiązania nie zwiedzie naszych czytelników. Ma ono naprawdę dużo do zaoferowania. Do największych zalet układu rzędowego należy także jego uniwersalność – świetnie sprawdza się w przypadku magazynów o szerokim asortymencie towarów i różnorodnych procesach operacyjnych.

Jednak pewną wadą tego rozwiązania jest stosunkowo duże zapotrzebowanie na powierzchnię przeznaczoną na komunikację, czyli szerokie alejki niezbędne do manewrowania wózkami widłowymi. Dodatkowo, w magazynach o bardzo dużej rotacji towarów układ ten może okazać się mniej efektywny, generując wydłużone ścieżki kompletacyjne i wzrost kosztów pracy.

Przykłady zastosowań:

• Magazyny sklepów internetowych z szerokim asortymentem produktów
• Centra dystrybucyjne sieci handlowych
• Magazyny części zamiennych w sektorze motoryzacyjnym

W przypadku układu blokowego towary są składowane w blokach bezpośrednio na posadzce, bez konieczności wykorzystania regałów magazynowych. Zależy Ci na cięciach kosztów? Tego rodzaju organizacja przestrzeni pozwala znacząco obniżyć koszty inwestycyjne, ponieważ nie wymaga montażu specjalistycznych instalacji magazynowych. Dodatkowym atutem jest możliwość uzyskania wysokiego zagęszczenia składowania na stosunkowo niewielkiej powierzchni.

Popatrzmy jednak na ten układ z drugiej strony. Układ blokowy niesie ze sobą istotne ograniczenia w dostępie do towarów. Towary znajdujące się wewnątrz bloków są trudne do osiągnięcia bez przestawiania innych partii, co często wymusza stosowanie metody LIFO (ostatnie weszło, pierwsze wyszło). Taki system rotacji może być nieodpowiedni dla towarów o krótkim terminie ważności lub wymagających precyzyjnego zarządzania zapasami.

Nie zapominajmy, że zarządzanie blokowym układem wymaga dobrej organizacji przyjęć i wydań towaru, aby unikać zatorów logistycznych. Układ blokowy najlepiej sprawdza się w magazynach składowania sezonowego, przy przechowywaniu dużych, jednorodnych partii towaru o niewielkiej rotacji.

Przykłady zastosowań:

• Składy materiałów budowlanych
• Magazyny sezonowe z produktami wielkogabarytowymi (np. opony, meble)

Układ strefowy polega na podziale magazynu na wyraźnie określone obszary funkcjonalne (np. strefa przyjęcia towaru, kompletacji zamówień, wysyłki czy przechowywania specjalistycznych produktów). Strefy mogą być również wydzielane według rodzaju towaru lub szybkości jego rotacji, co pozwala na zoptymalizowanie ścieżek kompletacyjnych i ograniczenie czasu operacji magazynowych.

Odpowiednio zaprojektowany układ strefowy może znacznie usprawnić zarządzanie różnorodnym asortymentem, skrócić czas kompletacji zamówień oraz umożliwić bardziej precyzyjne śledzenie partii produktów. Pamiętajmy jednak, że nie sprawdzi się on bez dogłębnej analizy przepływu towarów oraz przewidywania ewentualnych zmian w asortymencie czy strategii logistycznej firmy.

Z naszego doświadczenia wiemy, że niewielu przedsiębiorców może zadeklarować taką elastyczność już na etapie planowania magazynu. Jest to utrudnienie, które może być tzw. „dealbreakerem” szczególnie w przypadku mniejszych organizacji.

Przykłady zastosowań:

• Magazyny farmaceutyczne z kontrolą temperatury
• Magazyny e-commerce obsługujące kilka kategorii produktów
• Centra logistyczne z oddzielnymi strefami kompletacji, składowania i zwrotów

Układ kątowy polega na rozmieszczeniu alejek magazynowych pod kątem innym niż 90 stopni względem głównych tras komunikacyjnych lub ścian magazynu. Najczęściej stosuje się kąty od 30° do 60°, co pozwala skrócić drogę pokonywaną przez wózki widłowe oraz zwiększyć gęstość składowania w stosunku do klasycznego układu rzędowego.

Dlaczego ten układ staje się coraz popularniejszy? Spieszymy z odpowiedzią! Główną zaletą układu kątowego jest właśnie optymalizacja ścieżek transportowych i poprawa przepustowości magazynu. W taki sposób inwestor może zwiększyć wydajność operacji, zwłaszcza w magazynach o dużym natężeniu ruchu. Zawsze podkreślamy naszym klientom, że układ kątowy może być trudniejszy do zaprojektowania i wdrożenia.

Potrzeba tutaj większej precyzji w organizacji przestrzeni oraz przeszkolenia operatorów w zakresie nawigacji w nietypowej siatce komunikacyjnej. Jednak zdecydowanie tutaj „gra jest warta świeczki” i układ ten wnosi wiele pozytywów do organizacji.

Przykłady zastosowań:

• Magazyny wysokiego składowania
• Centra logistyczne o ograniczonej przestrzeni
• Magazyny firm produkcyjnych z dużym przepływem surowców i komponentów

W tym przypadku nazwa rozwiązania idealnie obrazuje zasadę jego działania. Układ przelotowy opiera się na zasadzie, że towar przemieszcza się przez magazyn od jednej strefy do drugiej w sposób ciągły i jednokierunkowy — bez konieczności cofania czy wielokrotnego przemieszczania się w tył i przód. Towary wpływają z jednej strony magazynu (np. od strony dostaw), przechodzą przez odpowiednie procesy (sortowanie, kompletowanie), a następnie są wydawane z drugiej strony (np. do wysyłki).

Przykłady zastosowań:

• Magazyny cross-dockingowe w branży kurierskiej i spożywczej
• Centra dystrybucyjne dużych sieci handlowych
• Magazyny obsługujące dostawy just-in-time dla przemysłu motoryzacyjnego

W układzie promienistym centralny punkt magazynu – najczęściej strefa kompletacji lub główny punkt sortowania – jest otoczony siecią alejek rozchodzących się promieniście. Dzięki takiemu układowi drogi transportowe są maksymalnie skrócone, co pozwala znacząco przyspieszyć realizację operacji magazynowych, w szczególności procesów kompletacji zamówień.

Jest to rozwiązanie idealne dla magazynów, w których liczy się czas realizacji zamówienia oraz szybkość przepływu towaru. Wysoka dynamika pracy w układzie promienistym sprawia, że najlepiej sprawdza się on w centrach dystrybucyjnych, w szczególności typu cross-dock, gdzie towar jest szybko przeładowywany i wysyłany dalej.

Przykłady zastosowań:

• Magazyny przeładunkowe typu cross-dock
• Duże centra dystrybucyjne sieci kurierskich
• Magazyny szybko rotujących produktów spożywczych

Układ wielokierunkowy łączy różne rozwiązania w jednej przestrzeni magazynowej, umożliwiając dostosowanie do bardzo zróżnicowanych procesów logistycznych i dynamicznych zmian w profilu działalności firmy. W jednym magazynie mogą więc występować np. strefy blokowego składowania dużych partii, regały rzędowe do składowania drobnicy oraz strefy szybkiej kompletacji zamówień.

Dzięki temu układ wielokierunkowy pozwala na maksymalne wykorzystanie powierzchni, zapewniając jednocześnie wysoką elastyczność procesów. To rozwiązanie wymaga jednak zaawansowanych systemów zarządzania magazynem (WMS), które będą odpowiedzialne za koordynację pracy w różnych strefach i monitorowanie przepływu towaru w czasie rzeczywistym.

Złożone układy magazynowe są często stosowane w dużych centrach dystrybucyjnych, gdzie obsługiwane są setki, a nawet tysiące zamówień dziennie.

Przykłady zastosowań:

• Wielkopowierzchniowe centra dystrybucyjne sieci handlowych
• Magazyny operatorów logistycznych 3PL
• Kompleksowe centra fulfillmentu e-commerce

Decyzja o wyborze układu technologicznego magazynu powinna być integralną częścią procesu projektowania hali magazynowej. Konstrukcja budynku, w tym rozstaw słupów konstrukcyjnych, wysokość użytkowa, ilość i rozmieszczenie doków załadunkowych czy systemy instalacji wewnętrznych, muszą być bezpośrednio podporządkowane przyszłym potrzebom operacyjnym magazynu.

Brak odpowiedniego planowania skutkuje nieefektywnym wykorzystaniem przestrzeni, utrudnieniami w pracy operatorów, a także generowaniem niepotrzebnych kosztów związanych z koniecznością późniejszych przeróbek konstrukcyjnych lub reorganizacji procesów. Niewłaściwie zaprojektowany magazyn może również utrudnić wdrożenie przyszłych usprawnień, takich jak automatyczne systemy składowania i kompletacji.

Dlatego tak istotne jest, aby już od pierwszego etapu projektowania współpracować z doświadczonymi ekspertami. Zespół Łukasiuk oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie analizy potrzeb, dostosowania hali do układu technologicznego oraz wdrażania nowoczesnych rozwiązań magazynowych.

Dobór odpowiedniego układu technologicznego magazynu powinien być zawsze wynikiem analizy indywidualnych potrzeb firmy, charakterystyki towarów oraz strategii operacyjnej. Nawet najlepszy układ, który sprawdził się u konkurencji, może okazać się nieefektywny, jeśli nie uwzględnimy specyfiki własnej działalności.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze układu?

1. Rodzaj i rotacja towarów
2. Skala działalności i prognozy rozwoju
3. Sposób realizacji zamówień
4. Możliwości automatyzacji
5. Koszty inwestycyjne i operacyjne

Nie mamy wątpliwości, że wybór układu technologicznego magazynu to strategiczna decyzja, która ma bezpośredni wpływ na wydajność i rentowność całej działalności. Aby uzyskać maksymalne korzyści, należy dokładnie przeanalizować charakter towarów, specyfikę operacji magazynowych oraz plany rozwoju przedsiębiorstwa.

Właściwe podejście do układu technologicznego to inwestycja, która zwróci się wielokrotnie w postaci sprawniejszych procesów, mniejszych strat i większej konkurencyjności Twojego biznesu.